{beek.boer.bodem} ondersteunt landbouwers en natuurbeheerders
Het afstroomgebied van de Aa in Herentals, Kasterlee, Lille en Vorselaar kent heel wat uitdagingen. Op vrijdag 23 oktober 2020 werden we ontvangen bij landbouwer Marc Tops uit Poederlee voor een demodag {beek.boer.bodem} voor landbouwers, natuurbeheerders en andere geïnteresseerden. Tijdens een geleide wandeling kregen we meer info over waterbesparende maatregelen, zoals het plaatsen van stuwen in grachten en peilgestuurde drainage, alsook over klimaatrobuuste teelten. Landbouwers kunnen op vrijwillige basis in het project stappen en zelf kiezen welke maatregelen ze op hun gronden willen toepassen.
Schepen van duurzaamheid en plattelandsontwikkeling Luc De Backer: “De natuur en de landbouwers in onze gemeente hebben uitgebreid te kampen met de stijgende droogteproblematiek. De klimaatwijzigingen aanpakken is iets dat we samen moeten. We zijn heel blij met het {beek.boer.bodem}-initiatief en hebben daarom onmiddellijk beslist om het project financieel te steunen. Het krachtige aan dit project is de samenwerking tussen natuur en landbouw. {beek.boer.bodem} realiseert concrete toepassingen waar vrij snel de effecten van kunnen gezien worden. We zijn fier dat onze eigen boeren, zoals Marc Tops, mee willen zoeken naar oplossingen. Hij experimenteert bv. met het telen van sorghum. Sorghum is net als maïs geschikt als veevoeder, maar kan beter tegen de droogte. Er staan ook twee stuwen bij Marc om water te bufferen bij zware regenval. We hopen dat nog meer landbouwers zich aansluiten bij het initiatief en samen met ons en andere natuurbeheerders blijven zoeken naar oplossingen voor de toekomst.”
Beek
{beek.boer.bodem} is een bijzonder project in de vallei van de Aa. Landbouwers en natuurbeheerders zitten er samen rond de tafel en zoeken naar maatregelen om de gevolgen van klimaatwijziging te beperken. Het gaat dan om methodes die helpen bij het verbeteren van de bodem- en waterkwaliteit én ook methodes om de beschikbaarheid van water in het gebied beter te regelen.
“Dat laatste gebeurt onder meer door het plaatsen van stuwen in de grachten rond de landbouwpercelen. De stuwen houden het water langer ter plekke vast, waardoor de omliggende gronden te tijd krijgen om voldoende te draineren. Met de toenemende periodes van grote droogte is dat zeker interessant.”
Maar ook bij hevige regenval leveren de stuwen nuttig werk. Door een plotse watertoevoer in de hoger gelegen delen beter te bufferen en vertraagd af te voeren verkleint immers het risico op overstromingen in de lager gelegen delen.
Bodem
Daarnaast zet {beek.boer.bodem} ook in op het introduceren van klimaatrobuuste gewassen zoals grasklaver en sorghum én op een optimale rotatieteelt waarbij een akker doorheen de jaren steeds andere gewassen draagt. Hierdoor blijft de bodemkwaliteit langer goed.
Het praktijk- en voorlichtingscentrum Hooibeekhoeve van de provincie Antwerpen zet mee de schouders onder {beek.boer.bodem}. Zo testen ze op hun proefvelden de verschillende teeltmogelijkheden uitvoerig uit.
“Er is een ruime keuze aan klimaatrobuuste gewassen. De landbouwers maken zelf een keuze, en wij kunnen de teelt dan ter plekke mee opvolgen, de ervaringen van de landbouwers noteren en hen daarin begeleiden.”
Boer
Marc Tops uit Poederlee is dus een van die landbouwers die mee in het project stapt. “Ik heb nu een deel sorghum staan in plaats van mais. Dat is beter bestand tegen de droogte, wat in de toekomst zeker interessant kan zijn. De koeien moesten even wennen aan de nieuwe smaak, maar na twee weken waren ze helemaal mee,” lacht hij. “De mineralenbalans van sorghum is erg goed, dus ik denk dat het ook voor de gezondheid van de koeien een goede zet is.”
Antwerpse landbouwers die sorghum telen, kunnen dankzij een subsidie de voederwaarde van de sorghum ook gratis laten analyseren.
Ook Boerennatuur Vlaanderen is een partner in het verhaal van {beek.boer.bodem}. Zij ondersteunen landbouwers bij het kiezen van de voorgestelde maatregelen, geven informatie en begeleiden de technische uitvoering op het terrein.
Geïnteresseerde landbouwers uit de regio kunnen zich hiervoor aanmelden bij de projectpartners. In een volgende projectfase worden landbouwers die al maatregelen hebben genomen, verenigd in een of meerdere agrobeheergroepen. Dat zijn samenwerkingsverbanden die instaan voor het agrarisch landschaps-, natuur- en/of waterbeheer.
Nieuw evenwicht tussen landbouw, water en natuur
Kortom: {beek.boer.bodem} inspireert, sensibiliseert en begeleidt landbouwers en natuurbeheerders in de vallei van de Aa om samen actie te ondernemen. Hun gezamenlijk doel: het evenwicht tussen landbouw, water en natuur herstellen.
Naast onze gemeente doen ook de drie andere gemeenten uit het afstroomgebied van de Aa mee, namelijk Herentals, Kasterlee en Vorselaar.
Onze burgemeester en ook onze schepen van duurzaamheid en plattelandsontwikkeling Luc De Backer zeggen samen: “We zijn heel blij met het {beek.boer.bodem}-initiatief en steunen dit project ook financieel. We zijn fier dat onze boeren, zoals Marc Tops, mee willen zoeken naar oplossingen. We hopen dat nog meer landbouwers zich aansluiten bij het initiatief en samen met ons en andere natuurbeheerders helpen zoeken naar oplossingen voor de toekomst.”
Jan Staes van de Universiteit Antwerpen voert onderzoek naar de waterspiegel: de invloed van het gebied op de waterinfiltratie en de buffercapaciteit.
Deze maquette maakt duidelijk hoe een peilgestuurde drainagesysteem werkt. Zo kan de landbouwer het waterpeil op het juiste niveau brengen wanneer hij de akker wenst te bewerken.
VLM maakt beheerovereenkomsten met landbouwers waar ze een strook vrijhouden voor een kruidenrand. Deze rand heeft invloed op de bodemkwaliteit, koolstofopslag gaat erosie tegen. Deze kruiden bieden natuurlijk ook een meerwaarde m.b.t. de diversiteit en zorgen voor meer leven in en rond het veld.
Op onderstaande foto kan je een kleine stuw zien die toelaat om in een waterafvoerende gracht langer water vast te houden zonder risico voor overstroming. Zo'n stuw heeft een direct en positief effect op de nabije omgeving.
